Balıkesir’deki patlamanın raporu: Ölen çalışanlar da kusurlu sayıldı

Balıkesir’de 11 çalışanın yaşamını yitirdiği patlayıcı fabrikasındaki facianın bilirkişi raporunda üç şirket yöneticisi ‘asli’, iş güvenliği müdür ile yaşamını yitiren iki çalışan ‘tali’ kusurlu bulundu. Raporda patlamanın nedeni ise net olarak tespit edilemedi.

Patlamanın olduğu fabrika, ‘FETÖ yatırımı’ ve ‘PKK’ya silah taşıma’ iddiasıyla gündeme gelmişti: Önce kayyıma devredildi, sonra satıldı

Duvar’dan Bahadır Özgür’ün haberine göre; Balıkesir’deki patlayıcı fabrikasında yaşanan faciayla ilgili bilirkişi raporu mahkemeye sunuldu. Raporda net bir sebep sunulmadı. Ama üç ihtimal üzerinde duruluyor. Bu ihtimallerden birisinde kamera kayıtları delil gösterilip, hayatını kaybeden iki kadın çalışanın da ‘ihmali’ olduğuna işaret ediliyor. Bilirkişi şirketin üç yöneticisini ‘asli’, iş güvenliği müdürü ile yaşamını yitiren iki çalışanı ise ‘tali’ kusurlu buldu.

Balıkesir’de bulunan ZSR Patlayıcı Sanayi AŞ’de, 24 Aralık 2024 günü yaşanan patlamada 11 çalışan yaşamını yitirmişti. Turkuvaz Medya Grubu’nun sahibi olan Zirve Holding ile Senta Madencilik’in ortak olduğu şirketin hisselerinin bir bölümü geçen yıl, Çekya’da kurulu Topalipo AŞ’ye devredilmişti.

Patlamanın ardından Balıkesir Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından başlatılan soruşturma çerçevesinde bilirkişi raporu hazırlandı. Rapor bu hafta başında mahkemeye sunuldu. Bilirkişi heyeti patlayıcılar, makineler, çalışma koşulları ve mevzuatlara uygunluk açısından olayı inceledi.

Üç ihtimal sıralandı

Patlamanın neden kaynaklandığı net olarak belirlenemedi. Bilirkişi üç ihtimal üzerinde duruyor. Bunlar şöyle sıralandı:

“Birinci ihtimal; depolanmış kimyasal maddelerin anlaşılamayan nedenden alev alması ve infilak etmesi sonucu, kapsül paketleme kısmında üst üste ve yan yana istiflenmiş, içerisinde patlayıcı madde barındıran paketlenmiş vaziyette, sevkiyata hazır boxer kapsüllerin infilak etmesi;

İkinci ihtimal; video kayıtlarında olan, patlamanın hemen öncesi, Selin Karanlıkoğlu’nun, kurutma odasından 1 gün önce üretimi tamamlanmış, içerisinde nihai ürünlerin olduğu değerlendirilen kabı, Özlem Özçakır’ın odasının (idari ofis) önünde bulunan, sevke hazır paketlenmiş kapsüllerin üzerine bıraktığı, belli bir süre sonra bu kabı alarak Özçakır’ın odasına gittiği ve görüntünün sona erdiği anlaşılmış, Karanlıkoğlu’nun önce paketlenmiş kapsüllerin üzerine koyup sonra Özçakır’ın odasına götürdüğü kabın infilak etmesi sonucu, paketleme alanında bulunan sevkiyata boxer kapsülleri infilak ettirmiş olabileceği;

Üçüncü ihtimal; kapsül üretiminin bir aşaması olan, lak sıvısı diye tabir edilen, hassas patlayıcılar ile üretilen lak sıvısının, lak hazırlama odasında hazırlanma esnasında, infilak edip, paketleme alanında bulunan sevkiyata hazır paketlenmiş boxer kapsülleri infilak ettirmiş sonucu olabileceği değerlendirilmektedir.”

Dikkat çeken eksiklik

Bilirkişi raporunda patlamanın meydana geldiği Boxer Kapsül Montaj Ünitesi’nde bulunan makinelerin bakım ve standartlar açısından kontrol edildiği de vurgulandı. Büyük kısmında sorun tespit edilemedi. Ancak raporun detayında dikkat çeken bir ifade bulunuyor. Şöyle deniliyor:

“Dosyada incelenen dokümanlar içinde Boxer Kapsül Montaj Ünitesi 1 tesisindeki işlevlerinin kritik öneme sahip oldukları anlaşılan ara kurutma makineleri ve bunların ısı kontrol (termostat) sistemleri cihazlarına ait kalibrasyon ve periyodik kontrol kayıtlarına ulaşılamamıştır… Anti Statik Bakır Levha periyodik kontrollerinin yapıldığına dair kayıt ibraz edilmemiştir… Bu cihazların doğru çalışmamaları halinde kaza meydana getirebilecek reaksiyona/olaya destek verme ihtimali bulunmaktadır.”

Bunun dışında raporda yine 2022 ve 2024’te yapılan kontrollerde tespit edilen ve düzeltilmeyen eksiklik için de şu bilgiler veriliyor:

“İşyerinin patlayıcı üretim bölümlerinde kıvılcım, alev ve toz geçirmez, patlamaya dirençli, kapalı özelliklerinde olmayan elektrik cihazları bulunmaktadır.”

Kamera kayıtları neden yok?

Patlamadan sonra kamuoyunda en fazla sorulan sorulardan birisi kamera kayıtlarına ilişkindi. Bilirkişi raporunda kamera kayıt sistemini de destekleyen kesintisiz güç kaynaklarının bakımının 29 Temmuz 2024’te yapıldığı tespit edildi. Ancak kontrollerde ‘Nonel Kapsül Montaj’ bölümündeki güç kaynağının akülerinin ömrünü doldurduğuna dair rapor bulunduğu vurgulandı. Bilirkişi, çalışır durumda olsa dahi akülerin ömrü dolduğu için şebeke elektriği kesildiğinde kameraların kaydının çalışmasının mümkün olmadığını vurguladı.

Bilirkişi raporunda Operasyon Direktörü Cem Yılmaz ile Şirket Sorumlu Müdürü Serkan Bozoğlu ve Mühimmat Üretim Müdürü Murat Bayraktar’ın ‘asli kusurlu’ oldukları belirtildi. Ayrıca İş sağlığı ve Güvenliği Müdürü olarak Hulusi Yağız Aboumarsa’nın uygunsuzlukları işverene bildirme konusundaki eksikliğinden dolayı ‘tali kusurlu’ olduğu kanaatine varıldı. Raporda Boxer Kapsül Üretim Montaj Ünitesi’nde üretim yöneticisi olarak çalışan Kimyager Özlem Özçakır’ın ve Selin Karanlıkoğlu’nun da ‘tali kusurlu’ oldukları ifade edildi.