Şişmanlık günümüzde pek çok hastalığın nedeni olarak gösteriliyor. Zira araştırmalar fazla kiloların başta diyabet, kalp-damar hastalıkları olmak üzere kanser hatta demans (bunama) riskini artırdığını gösteriyor. Fazla kilolar kadar bel çevresi genişliğinin de tehlikeli olduğunu ancak hep göz ardı edildiğini belirten Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz, bu konuda bilinmesi gerekenleri şöyle anlattı:
Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Derya Uludüz
Vücut Kitle İndeksi’nin normal sınırlarda olması yeterli mi?
Vücüt Kitle İndeksi (VKİ) hâlâ faydalı bir ölçüt olsa da, bu yöntemde karın çevresindeki kilolar hesaba katılmıyor. Uzmanlar sağlıklı sınırlardaki vücut kitle indeksine sahip kişilerin, bel çevresinde fazla kilolu olabileceği ve kronik hastalık riski taşıyabileceği uyarısında bulunuyor. Amerikan Kardiyoloji Derneği’nden son veriler daha önce sağlık kriteri olarak değerlendirilen vücut kitle indeksinden bağımsız olarak bel çevresi ölçümü ile bu bölgedeki yağlanmanın kolaylıkla ölçülebilen ciddi risk belirleyicisi olduğunu gösteriyor. Hekimlerin rutin muayene sırasında hastalarının bel çevresini ölçmelerinin kontrol için önemli bir veri sağlayacağını vurguluyor.
Göbek yağları hangi sorunlara yol açar?
Bel çevresi ölçümü vücut yağ dağılımını değerlendirerek kişilerin risk altında olabilecekleri hastalıkların tanısına ve önlenmesine yardımcı olur. Çünkü bilimsel çalışmalara göre abdominal obezite olarak adlandırılan bel çevresinde yani karın bölgesinde yağ birikmesi Tip 2 diyabet, yüksek tansiyon, kalp ve damar hastalıkları, karaciğer yağlanması, unutkanlık, demans (bunama) ve felç riskini artırır. Yani bel çevresi sadece estetik kaygıyla değil, sağlık durumunuzla ilgili önemli bir gösterge kabul edilir. Bunun nedeni biriken yağın, iç organların etrafında yer alması ve metabolik olarak aktif olmasıdır. Karın içinde visseral yağlar organların çevresinde birikir. Bu yağlar deri altında biriken yağlardan farklıdır ve yüksek inflamasyon riskine sahiptirler. Bu yağ dokusu vücutta hormonal dengenin bozulmasına, insülin direncine ve vücutta inflamasyonun (iltihaplanma) artmasına yol açar. Fiziksel veya zihinsel stresiniz varsa kortizol stres hormonunuz yüksek olabilir, kronik olarak yüksek kortizol seviyeleri vücutta karın bölgesinde daha fazla yağ birikmesine neden olur.
Elma mısınız armut mu?
Genellikle erkeklerde yaygın olan elma tipi vücut yapısında genellikle alt beden inceyken, karın içinde yağ toplandığı anlamına gelir. Visseral yağ dediğimiz bu tip yağlanma daha fazla sağlık problemine neden olur. Armut tipi yağlanmada ise yağın çoğu kalça ve baldırlarda birikir. Bu da kadınların neden erkeklerden uzun yaşadığını açıklayabilecek bir nedendir.
Bel çevresi nasıl ölçülür?
Bel çevresi genellikle göbek deliğinin üzerinden ölçülen bir değerdir ve sağlık için önemli bir göstergedir. Dik durun ve karın kaslarınızı gevşetin. Bir mezura kullanarak bel çevrenizi göbek deliği hizasında sarın. Nefes verdikten sonra ölçüm yapın. Uluslararası Diyabet Vakfı’na göre bel çevresi kalınlığının erkeklerde 95, kadınlarda 80 santimetreden fazla olması sağlık için tehlike işaretidir.
Neler yapmak gerekir?
KALORİLERİ AZALTIN
Daha ince bir vücut ve bel elde etmek için daha az yiyerek, daha fazla hareket ederek veya her ikisini birden yaparak negatif bir kalori dengesi oluşturmanız gerekir. Haftada bir kilo yağdan kaybetmek için günlük beslenmenizden 1000 kalori kısmanız yeterli olacaktır.
BAĞIRSAKLARINIZI UNUTMAYIN
Geniş araştırmalar lif, sindirim işlevi ve kilo yönetimini birbirine bağladı. Örneğin, bir çalışma lif tüketiminizi sadece iki hafta artırmanın sindirim sisteminizdeki faydalı bakterileri artırdığını buldu. Bu bakterilerin vücudun yağ yakma sürecini de hızlandırdığı belirtildi.
BİR BESLENME PLANI UYGULAYIN
Bel ölçünüzü küçültmek söz konusu olduğunda kaloriler önemli olsa da, yediğiniz yiyecek türleri de önemlidir. İnce bel diyet planınız daha çok meyve, sebze ve kepekli tahıllar içeren bitkisel bir diyet olmalıdır. Yağsız protein kaynakları, az yağlı süt ürünleri ve orta miktarda sağlıklı yağlar diyet planınızı tamamlamalıdır. Ayrıca basit karbonhidratları azaltmanız ve sağlıklı pişirme yöntemlerine geçmeniz gerekir.
EGZERSİZ YAPIN
Belinizi inceltmek ve sağlığınızı iyileştirmek için haftanın 5 günü 30 ila 60 dakikalık orta yoğunlukta aerobik egzersizi yapmanız gerekir. Belinizi inceltmek için en iyi egzersizler; tempolu yürüyüş, ip atlama ve bisiklete binmektir.
DÜZENLİ UYUYUN
Kilo verirken atlanan en önemli adımlardan biri olan uyku, kaybedilen kilonun miktarını direkt olarak etkiliyor. Eğer yetersiz uyursanız kilo verme süreciniz yavaşlar ve bu da belinizin incelmesini engeller. Bu sebeple uyku düzeninizi bozmamaya ve yeterli uyumaya özen gösterin.
