Pornografi bağımlılığı, hiperseksüel bozukluğun sadece bir alt türü değil, aynı zamanda sıklıkla mastürbasyon içerdiği için şu anda en yaygın olanıdır. Günümüzde pornografiyi bu kadar yaygın hale getiren anonimlik, satın alınabilirlik ve erişilebilirlik faktörleri dikkate alındığında, pornografi kullanımının son on yılda son derece hızlı değiştiğini söyleyebiliriz. İnternetin bu şekilde sürekli kullanımı mali, yasal, mesleki ve ilişki açısından veya kişisel olarak çeşitli olumsuz sonuçlara neden olabilmektedir.
Cinsellik büyük ölçüde heterojen bir davranıştır ve patolojik yönleri yüzyıllardır incelenmektedir. Gerçek bir disfonksiyonu neyin oluşturduğunu tanımlamak ve bu tanımın kişileri damgalamak ve patolojik hale getirmek için olası yanlış kullanımından kaçınmayı başarmak hiç kolay değildir.
Peki hangi durumlarda pornografi bağımlılığından bahsetmek doğru olacaktır? Birlikte inceleyelim:
*Kontrol kaybı: Pornografik materyallere ulaşmak için yoğun bir çaba ve bu davranışı azaltmaya yönelik başarısız girişimler
*Tolerans gelişimi: Zamanla birey pornografik içeriklerle daha fazla uyarılma ihtiyacı duyar ve daha şok edici veya sıra dışı içeriklere yönelir.
*Günlük işleyişte bozulma: İlgi alanlarının daralması, yaşamın diğer alanlarının ihmal edilmesi, sosyal ilişkilerde zorluklar, iş veya okul performansında düşüşler ve günlük yaşam aktivitelerinde zorlanmalar ortaya çıkabilir.
Bağımlılık bozukluklarının tümünün kaynağında ortak nörobiyolojik ve çevresel faktörler olduğu ve genellikle bu faktörlerin bir araya gelmesi sonucunda bağımlılıkların ortaya çıktığı görülmektedir. Nobel ödüllü Nikolaas Tinbergen tarafından bulunan ‘normalüstü uyaran’ fenomenine göre, beynimiz geliştikçe pornografi gibi ‘yapay uyaranlar’ doğal ödül sistemimizi, atalarımızın tipik olarak karşılaştığından daha yüksek seviyelerde harekete geçirerek kişiyi bağımlılık yaratan bir moda geçmeye yatkın hale getirir. Diğer yandan ödüllerin öngörülmesinde ve yeni olaylara yanıt verilmesinde rol oynayan Dorsal Singulat Korteks gibi bazı beyin bölgelerinde tekrarlanan maruziyetten sonra aktivitelerin azalması önceki uyaranlara alışkanlığın gelişmiş olmasına işaret eder. Bu durum, yeni cinsel uyaranlar için artan istekle sonuçlanır. Böylece kişi, söz konusu alışkanlığın ve duyarsızlaşmanın üstesinden gelmek için cinsel tatmin aracı olarak daha fazla (yeni) pornografi arar ve bu davranışı gerçek seks yerine tercih eder.
Pornografi bağımlılığı klinikte karşımıza nasıl çıkıyor?
• Erektil Disfonksiyon: Günümüzde daha sık görülmeye başlayan pornografiye bağlı mastürbasyon mutlaka bir patoloji belirtisi değildir. Genç erkek nüfusun önemli bir kısmı pornografi için interneti kullanmaktadır ve bu yol onların cinsel yaşamları açısından en önemli kaynaklardan biridir. Ancak pornografi kullanımındaki artış gençler arasındaki erektil disfonksiyondaki keskin artış ile ilişkilendirilmektedir. Yapılan bir çalışmada gerçek bir partnerle erektil disfonksiyon yaşayan kişilerin yarısından fazlası pornografi kullanırken bu sorunu yaşamadığını bildirmiştir.
• Psikoseksüel Tatminsizlik: Pornografi kullanımı hem erkekler hem de kadınlar için cinsel tatminsizlik ve cinsel işlev bozukluğu ile ilişkilendirilmiştir. Bunun nedenleri arasında kişinin kendini ve partnerinin vücudunu pornografik görüntülerle kıyaslaması, artan performans baskısı, daha az gerçek seks aktivitesi, daha fazla cinsel partner olması ve para ile seks hizmeti satın alınması yer alıyor. Ancak bir bağımlılık haline gelmediği sürece çevrimiçi pornografinin kendi başına zararlı etkileri olmayabilir. Bu durum kadınların pornografi kullanımı ile ilgili olumlu sonuçlar arasındaki ilişkiyi açıklamaktadır.
•Ek Hastalıklar : Hiperseksüel davranışlar, anksiyete bozukluğu, duygudurum bozukluğu, alkol-madde kullanım bozukluğu,oyun bağımlılığı ve cinsel işlev bozuklukları pornografi bağımlılığına eşlik edebilen ruhsal bozukluklardır.
Tedavi yaklaşımları
Tedavi için farklı yaklaşımlar mevcuttur ve bireyin özel ihtiyaçlarına uygun bir tedavi planı oluşturulmalıdır. Yaygın tedavi yöntemlerinden bazıları psikoeğitim, Bilişsel Davranışçı Terapi, Psikodinamik Psikoterapi, Kabul ve Kararlılık Terapisi ,aile terapisi ve çift terapisidir. Tedavi stratejileri açısından temel amaç, klinik belirtilerin nüksetme oranının yüksek olması nedeniyle, pornografi kullanımını azaltmak hatta tamamen ortadan kaldırmaktır. Bunu başarmanın yolu hastaya göre değişeceğinden kullanılan stratejilerde bireysel esneklik gereklidir. Farkındalık ve kabul temelli psikoterapinin bazı durumlarda farmakolojik bir yaklaşımla eşit veya daha fazla önemli olduğu görülmektedir.
Bu makalede öne sürülen fikir ve yaklaşımlar tamamıyla yazarlarının özgün düşünceleridir ve Onedio’nun editöryal politikasını yansıtmayabilir. ©Onedio
